Późnogotycki kościół w Domaniewie położony w Dekanacie Poddębickim jest jednym z najstarszych w całej Archidiecezji Łódzkiej. Jego piękna, majestatyczna bryła wzniesiona z cegły stanowi
w poddębickich łęgach typowy architektoniczny przykład tak zwanego gotyku nadwiślańskiego| i obok uniejowskiej fary oraz uniejowskiego i łęczyckiego zamku należy do najważniejszych późnośredniowiecznych zabytków w tej części dzisiejszej Ziemi Łódzkiej.
Początki tutejszej parafii sięgają połowy XIV wieku, kiedy około roku 1350 arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria Skotnicki erygował tutaj pierwszą parafię i drewnianą świątynię. Ta jednak w początku XVI wieku została rozebrana, a w jej miejscu wybudowano z fundacji chorążego łęczyckiego Stanisława Zalewskiego obecny kościół. Bryła świątyni została wzniesiona z palonej cegły, co jak na tamte czasy świadczy o wyjątkowej zamożności jej fundatora.
Pomimo faktu, że kościół w Domaniewie przetrwał ponad 500 lat prawie w nie zmienionej formie architektonicznej, co jest rzadkością, to historia tutejszej wioski sięga o wiele głębiej w same początki państwa polskiego . Domaniew już od czasów przedpiastowskich położony był bowiem na strategicznym trakcie drogowym łączącym ważne grody i osady obronne pierwszych Słowian na tym terenie. Był to szlak wiodący od strony Kalisza do Starych Skoszew, gdzie znajdowały już w X wieku bardzo ważne grody plemienne. Jako ciekawostkę warto tu wspomnieć, iż najnowsze badania historyczne /prof. A. Buko/ sugerują, że dynastia Piastów pochodziła z Kalisza i właśnie stąd na początku X wieku wyruszyła na podbój sąsiednich plemion słowiańskich z okolic Poznania, Giecza, Gniezna i Kruszwicy.
Historia miejscowości
Po raz pierwszy wioska Domaniew została wymieniona w roku 1136 w tak zwanej złotej Bulli Gnieźnieńskiej wydanej przez papieża Innocentego II w czasach panowania księcia Bolesława Krzywoustego. Tym samym stał się on jedną z 35 potwierdzonych kronikarsko najstarszych miejscowości z terenu dzisiejszej Ziemi Łódzkiej, których początki sięgają XI wieku. O jego ważnej randze świadczy natomiast fakt, że wymieniony został między takimi miejscowościami jak Łęczyca, Sieradz, Wolbórz, Rozprza,
i Spicymierz , które na przełomie XI i XII wieku były ważnymi kasztelaniami i grodami. W Bulli wymienione są również pobliskie wioski Tur, Uniejów, Malanów i Smulsko. To ostatnie było bardzo ważnym grodem granicznym Wielkopolski strzegącym od strony zachodniej przeprawy na rzece Warcie. Złota Bulla jest najstarszą zachowaną w Polsce oryginalną bullą papieską, wymieniającą ponad 400 nazw miejscowości, imion poddanych i powinności wymienionych po raz pierwszy w języku polskim. Dokument wystawiony został w Rzymie jako potwierdzenie wyłączności praw własności i użytkowania dóbr Archidiecezji Gnieźnieńskiej, do których wcześniej zgłaszało pretensje niemieckie arcybiskupstwo w Magdeburgu. Dzięki temu bulla stanowi i potwierdza suwerenność kościoła polskiego z epoki Piastów i jego zależność jedynie od papiestwa i Stolicy Apostolskiej w Rzymie oraz jest podstawą do badań historycznych i językowych dotyczących dawnej Ziemi Łęczycko- Sieradzkiej.
. Na przełomie XI i XII wieku Domaniew, jako wioska położony był na strategicznym drogowym trakcie łączącym duże piastowskie grody w Smulsku pod Uniejowem z grodami w pradawnym Zgierzu, Radogoszczy i Skoszewach. Trakt ten prowadził od strony Wielkopolski na Wschód przez Smulsko, przeprawę na rzece Warcie, do grodu w Chropach nad Nerem. W Domaniewie szlak się rozwidlał i z jednaj strony biegł na północny wschód przez Budzynek i Opole w kierunku grodów w Czerchowie, Piaskach i Łęczycy. Trakt wschodni prowadził do przeprawy na rzece Bzurze, której strzegł gród w Zgierzu. Po drodze znajdowały się jeszcze osady w Brużycy i tak zwana stróża w Nakielnicy położone na przeprawie między rozlewiskami rzeki Bzury i Sokołówki . W XII wieku tereny nad Nerem w dużej mierze należały do rycerskiego rodu Leszczyców, z którego wywodził się błogosławiony Bogumił- arcybiskup gnieźnieński, a w ostatnim etapie życia pustelnik z Dobrowa nad Wartą. W roku 1357 za czasów panowania ostatniego polskiego króla z dynastii piastowskiej, Kazimierz Wielki potwierdził przynależność Domaniewa do dóbr kapituły Archidiecezji Gnieźnieńskiej, co odnotowane zostało Kodeksie Dyplomatycznym Wielkopolski.
Z Domaniewa wywodził się szlachecki ród Domaniewskich posługujący się herbem Lubicz przedstawiającym srebrną podkowę z dwoma krzyżami na niebieskim tle. Według heraldyków początki herbu sięgają XII wieku i związane są z walkami polskiego rycerstwa z pogańskimi Prusami.
W czasach współczesnych urodził się tutaj w rodzinie ziemiańskiej znany bohater wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku Stefan Pogonowski, który poległ 15 sierpnia pod Radzyminem w słynnej Bitwie Warszawskiej, zwanej też Cudem nad Wisłą, w której wojsko polskie zatrzymało inwazję rosyjskiego bolszewizmu na Europę Zachodnią.
Architektura kościoła
Świątynia w Domaniewie jest dużym halowym kościołem wzniesionym w typowym dla swej epoki stylu późnogotyckim. Kościół jest orientowany, czyli położony zgodnie z liturgią chrześcijańską na osi wschód-zachód. Jest to świątynia jednonawowa z węższym gotyckim prezbiterium i kwadratową dwukondygnacyjną wieżą. Od strony południowej dobudowane są kruchta i zakrystia. Nawa główna posiada drewniany strop natomiast prezbiterium wykończone jest murowanym sklepieniem kolebkowym. Od strony wschodniej prezbiterium zamknięte jest półokrągłą absydą przypominającą absydy kościołów romańskich. Wyjątkową ciekawostką są tu także inskrypcje pielgrzymów ryte na zewnętrznych ścianach świątyni już od setek lat . Najstarsza z nich pochodzi z roku 1652. Kościół i pobliską plebanię otacza zabytkowy, kamienny XIX-wieczny mur, którego wejście jest zwieńczone dwiema nowożytnymi figurami przedstawiającymi św. Floriana i św. Jadwigę.
We wnętrzu kościoła znajduje się imponujący barokowy ołtarz główny z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej przyozdobionej srebrną sukienką. Na ołtarzu widnieją dwa herby szlacheckie tutejszych dziedziców Korab i Jelita. Ołtarze boczne poświęcone są św. Jadwidze Śląskiej oraz Chrystusowi Ukrzyżowanemu. Na ścianach prezbiterium namalowane są XVIII-wieczne polichromie, a w nawie głównej znajduje się 12 olejnych obrazów przedstawiających Drogę Krzyżową. Obok kościoła znajduje się także cmentarna kaplica wzniesiona w stylu neogotyckim. Proboszczem kościoła w Domaniewie jest ks. Antoni Marcinkow