Kolejna rocznica męczeńskiej śmierci św. Stanisława i krakowskie kościelne  uroczystości wraz z doroczną procesją, które w niedziele przejdą w Krakowie stają się kolejną okazją do przypomnienia Polakom historycznych początków i chrześcijańskich korzeni naszej Ojczyzny oraz wydarzeń i postaci związanych z powstaniem państwa polskiego już w X wieku. 

 

Postać św. Stanisława, biskupa i męczennika,  ma w początkach naszej narodowej historii znaczenie podobne  do pierwszych męczenników za wiarę chrześcijańską, którymi byli pierwsi misjonarze z czasów Bolesława Chrobrego jacy zginęli na polskiej ziemi na przełomie X i XI wieku. Mowa tu o św. Wojciechu-Adalbercie, głównym patronie piastowskiej Polski, Pięciu Braciach Męczennikach i św. Brunonie z Kwerfurtu.  O ile jednak większość z nich pochodziła z innych krajów, ponieważ św. Wojciech był Czechem, Jan i Benedykt pochodzili z Włoch, a św. Brunon był rodowitym Saksończykiem,  o tyle św. Stanisław był jednym z najważniejszych dostojników piastowskiego państwa z czasów panowania Bolesława Śmiałego, urodzonym na polskiej ziemi w Szczepanowie niedaleko stołecznego Krakowa, i jako człowiek, duchowny i dostojnik państwa piastowskiego tu się ukształtował tu działał i  tu poniósł swą męczeńską śmierć, z rozkazu  polskiego króla w wyniku politycznego konfliktu i klątwy, którą obłożył Bolesława Śmiałego za   brutalne zdławienie w kraju buntów możnowładczych.

Jak zapisały to ówczesne kroniki św. Stanisław będący biskupem stołecznego wówczas Krakowa zginął od ciosów mieczem w głowę, które zadał mu sam król Bolesław Śmiały i porąbany został później na kawałki w swojej siedzibie biskupiej, która mieściła się na Skałce  obok grodu wawelskiego. W wyniku tego Bolesław Śmiały, z racji klątwy rzuconej na niego za ten czyn  musiał wyjechać  z kraju gdzie  zmarł na wygnaniu gdzieś na obrzeżach cesarstwa niemieckiego, jako mnich pokutnik. Niektórzy przypuszczają, że był to klasztor benedyktyński w Ossaiach w dzisiejszej austriackiej Karyntii . O tych tragicznych wydarzeniach pisali w swoich kronikach pierwsi polscy kronikarze Gall Anonim,  Wincenty Kadłubek i Wincenty z Kielc. Ostatni z tych żywotów św. Stanisława spisany w roku 1240 posłużył do kanonizacji św. Stanisława Szczepanowskiego, której dzięki staraniom krakowskiego biskupa Prandoty dokonał w Rzymie w roku 1253 papież Innocenty IV. Jak podają to katedralne spisy biskupów Stanisław Szczepanowski był dziewiątym z kolei biskupem Krakowa. Sarkofag z jego relikwiami znajduje się w katedrze wawelskiej.     

Aby jednak nie powielać ciągle tych samych informacji dotyczących postaci tego świętego warto podczas kolejnej rocznicy jego męczeństwa skoncentrować, się na paru kilku wątkach i informacjach, które są mniej znane choć  zasługują bez wątpienia na uwagę .

Jak wiadomo św. Stanisław przyszedł na świat w Szczepanowie leżącej niedaleko Bochni i pochodził ze szlacheckiego rodu Turzyców. Jego rodzicami mieli być Wielisław i Małgorzata. Do dziś  istnieje tutaj parafia p.w. św. Stanisława, w której jak głosi legenda ufundował on jeszcze za swojego życia drewniany kościół. Póżniej odnowił go najprawdopodobniej biskup krakowski Iwo Odrowąż, a od roku 1470  proboszczem tutejszej parafii został Jan Długosz z Brzeźnicy, który kazał tu wznieść murowany kościół gotycki.
 
Sensacyjnym wręcz znaleziskiem ostatnich  lat jakiego dokonano w dzisiejszej bazylice w Szczepanowie, która jest lokalnym sanktuarium św. Stanisława, jest prastara pochodząca z początku XI wieku  chrzcielnica romańska, która na terenie Polski  nie ma swojego odpowiednika. Jest to wykuta w kamieniu i pokryta figuralną płaskorzeźbą chrzcielnica typu kielichowatego, a jej jedynym istniejącym odpowiednikiem jest podobny zabytek  z romańskiego kościoła w niemieckiej Nadrenii. Według przypuszczeń może to być ta sama chrzcielnica, w której około roku 1037  ochrzczono Stanisława. Zagadką pozostaje jednak to, kto był kapłanem udzielającym mu chrztu. Istnienie w tym miejscu tak cennego kamiennego zabytku może też świadczyć o fakcie, że pierwszy kościół w tym miejscu  musiał już istnieć jeszcze przed reakcją pogańską w piastowskiej Polsce i  czeskim najazdem z roku 1039 które na dziesięciolecia zniszczyły dorobek pierwszej monarchii piastowskiej. Pewnym tropem dotyczącym chrystianizacji okolic Krakowa i Podbeskidzia po roku 1000   jest postać św. Świerada- Andrzeja lokalnego katolickiego pustelnika,  który w pierwszej połowie  XI wieku, czyli zaraz po ustanowieniu biskupstwa w Krakowie mieszkał i nauczał w Tropiu nad Dunajcem leżącym niedaleko Szczepanowa. Być może to właśnie on lub inni lokalni misjonarze z nim związani mieli w tym jakiś swój udział.

Dziś  w samym Szczepanowie  istnieje lokalny szlak św. Stanisława a składają się na niego miejsca związane z biskupem. Jest to tutejsza bazylika-sanktuarium p.w. św. Stanisława BM  z jego relikwiami, w której znajduje się wyżej wymieniona chrzcielnica oraz pobliska  Kaplica Narodzenia,  wzniesiona w miejscu, które jak mówi tradycja znajdują się resztki dębu, pod którym według lokalnej legendy Stanisław miał przyjść na świat,  Obok też znajduje się źródełko- studzienka w której, jak głosi tradycja matka obmyła świeżo narodzone niemowlę, z którego pielgrzymi czerpią dziś wodę zabierając ją ze sobą i uznając za świętą. Parafia w Szczepanowie należy  do Diecezji Tarnowskiej.

Tekst powstał z okazji z okazji tegorocznych uroczystości upamiętniających patrona Polski  św. Stanisława Szczepanowskiego BM z przeznaczeniem do publikacji w ramach współpracy autora  z OŁ KSD na zasadzie wolontariatu    

Foto: zdjęcie ilustracyjne….

Wszelkie prawa autorskie i wydawnicze zastrzeżone. Wszelkiego rodzaju reprodukowanie tekstów i zdjęć oraz tytułu serii bez pisemnej zgody autora i wydawcy jest traktowane jako naruszenie praw autorskich łącznie z konsekwencjami prawnymi przewidzianymi w  Ustawie  o    prawie   autorskim i prawach pokrewnych / Dz. U. nr 24 z 23.02. 1994 r. poz.8/

Copyright G.B. Bednarek, 2017