Witamy serdecznie na stronie internetowej Oddziału Łódzkiego
Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy.

Mamy nadzieję, że ułatwimy Państwu docieranie do rzetelnej informacji. Tutaj chcemy prezentować wielkość oraz problemy naszego Kościoła, zagadnienia społeczne, cywilizacyjne, publikacje członków Stowarzyszenia, stanowiska w ważnych kwestiach. Nie będziemy konkurować w informacjach bieżących z innymi portalami (niektóre z nich wskazujemy w odnośnikach), natomiast gorąco zapraszamy do lektury wszystkich tekstów - ich aktualność znacznie przekracza czas prezentacji na stronie głównej. Zachęcamy do korzystania z odnośników: "Publikacje" i "Polecane". Mamy nadzieję na stały rozwój strony dzięki aktywnej współpracy użytkowników. Z góry dziękujemy za materiały, uwagi, propozycje.
Prosimy kierować je na adres: lodz@katolickie.media.pl

Publikacje członków OŁ KSD

Grzegorz B. Bednarek - Parafia p.w. św. Jakuba Apostoła w Głownie. Diecezja Łowicka

Położona malowniczo nad zalewem w Głownie biała bryła kościoła pod wezwaniem  św. Jakuba Apostoła jest już od kilkudziesięciu lat charakterystycznym elementem  głowneńskiego   krajobrazu.  Świątynia jest budowlą XX-wieczną wzniesioną w miejscu poprzedniego kościoła, ale jej korzenie sięgają czasów  średniowiecza,  kiedy  to   nadano Głownu zarówno prawa miejskie, jak też erygowano tutejszą pierwszą parafię.  Jej początki  sięgają roku 1420 kiedy to z fundacji tutejszego szlachcica Jakuba i za zgodą plebana z sąsiednich Domaniewic arcybiskup gnieźnieński zatwierdził przywilej fundacyjny świątyni. Pierwszy kościół  powstał więc tutaj za   czasów panowania królewskiej dynastii Jagiellonów i wzniesiony został z drewna. Jak podają dawne kroniki poświęcenie tutejszej katolickiej  świątyni miało miejsce 11 marca 1420 roku.  Początkowo   był  to   kościół    filialny    dla   parafii w Domaniewicach. Dzisiejszy kościół jest budowlą neoklasycystyczną, ale poprzedzały go wcześniejsze kościoły drewniany i murowany, które jednak zniszczały w pożodze dziejów.  Samo Głowno swoje prawa miejskie na prawie chełmińskim uzyskało pomiędzy rokiem 1425, a 1427  a właścicielem wioski był  mazowiecki szlachcic z rodu Pierzchałow  Jakub zwany Kaszykiem, który w czasach panowania króla Władysława Jagiełły został pasowany na rycerza najprawdopodobniej za swą waleczność w bitwie pod Grunwaldem i walkach polskiego rycerstwa z zakonem krzyżackim.  On też był fundatorem pierwszej głowneńskiej świątyni , której wezwanie nadał prawdopodobnie ze względu na swe imię  swojego patrona chrzcielnego.   

Jak możemy dowiedzieć się z doskonałego  historycznego opracowania autorstwa ks. Stanisława Banacha o dziejach tutejszej parafii najstarszy  kościół po roku 1420 erygował tu najprawdopodobniej  pierwszy Prymas Polski  Mikołaj Trąba,  a jego fundatorem i właścicielem był wyżej wymieniony, miejscowy szlachcic i właściciel dóbr.  Według autora początki tutejszej parafii toną w pomroce dziejów i brak jest zachowanych dokumentów z jego średniowiecznej historii. Najprawdopodobniej jednak pomiędzy rokiem 1420, a 1649 rokiem  istniała tu samodzielna parafia,  która zapewne w efekcie zubożenia wyniku obcych najazdów, zaraz i klimatycznych katastrof powodujących wyludnienie upadła i została włączona do parafii Domaniewice.   

W roku 1525 arcybiskup gnieźnieński Jan Łaski podnosząc w swoim rodowym Łasku  do rangi kolegiaty i ustanawiając przy niej kapitułę złożoną z trzech prałatów i 6 kanoników uposażył pierwszą prałaturę proboszcza infułata kanonią łęczycką oraz probostwem w Domaniewicach i jej filią, czyli kościołem w Głownie i kaplicą w Oleśnie . Urząd proboszcza w Domaniewicach i filii w Głownie spełniali wówczas  przez wyznaczonych kapłanów ich zastępcy, komendarze i wikariusze. Zachowanym w całości dokumentem erygowania i odnowienia tutejszej parafii jest natomiast  dokument napisany po łacinie w roku 1649. Jako ważne uzupełnienie należy tu też dodać informację, że Głowno położone jest niedaleko Łowicza, który  od roku 1433 z tutejszym zamkiem prymasowskim i kolegiatą  stał się obok Gniezna jedną z głównych siedzib Prymasów Polski.
                                 
Patron kościoła

 Święty Jakub Apostoł  jest jednym z najważniejszych patronów średniowiecznej Europy, a jego sanktuarium w galicyjskim Santiago de Compostella należy do najważniejszych miejsc pielgrzymkowych już od  X wieku.  Słynna Camino de Santiago stała się w średniowieczu jednym z najbardziej popularnych tras pątniczych  i odpustowych,  do której zmierzali niekiedy całymi miesiącami i latami pielgrzymi z całego kontynentu. Ze względu  na ogromny rozwój jego kultu pomiędzy X a XIII wiekiem cała katolicka  Europa   począwszy   od   Hiszpanii, przez Francję, Niemcy,  aż do Skandynawii i krajów bałtyckich pokryta została setkami kościołów pod jego wezwaniem, w których utworzono lokalne sanktuaria jego kultu.  Według Dziejów Apostolskich  święty  Jakub   był uczniem Chrystusa, którego w czasach panowania króla Heroda , skazano za jego wiarę na ścięcie.    Obok św. Piotra i św. Szczepana  należy on do pierwszych męczenników kościoła katolickiego.   Według    legend uczniowie   św. Jakuba  przywieźli po jego męczeństwie  szczątki   apostoła  do północno-wschodniej Hiszpanii i tutaj ukryli je w głębokich lasach dzisiejszej Galicji.  

Rozwój jego ogromnego kultu przypada jednak  na wczesne   średniowiecze   i   związany jest z Santiago de Compostella, gdzie jak głosi legenda lokalny biskup powiadomiony przez pustelnika, któremu jasno świecąca gwiazda wskazała tajemnicze miejsce, odkrył w IX wieku na pustkowiu starożytny grobowiec, w którym odnalazł doczesne relikwie Apostoła. Miejsce to zostało nazwane Polem Gwiazdy, czyli Compostella, co  w połączeniu z imieniem świętego Jakuba dało nazwę St. Jakob de Compostella.    Od tego też momentu miejsce to zaczęli odwiedzać liczni pielgrzymi chrześcijańscy, którzy odzyskiwali tu zdrowie, co spowodowało jego ogromną popularność. W XI wieku muzułmańscy Saraceni  zniszczyli pierwszą świątynię św. Jakuba ale odbudowano ją wkrótce  jeszcze w okazalszej formie, co wzmogło dodatkowo wizyty pielgrzymów z całej niemal chrześcijańskiej Europy. Wtedy też ustanowiono tutaj arcybiskupstwo, a w roku 1211 wzniesiono imponującą bazylikę pielgrzymkową.

Po   upadku   idei   wypraw   krzyżowych   do    Jerozolimy i  Ziemi  Świętej   w   całej kontynentalnej i katolickiej Europie zaczęto tworzyć lokalne szlaki pielgrzymkowe do   sanktuarium  św. Jakuba  Apostoła w hiszpańskim Santiago de Compostella. Część z nich powstała w piastowskiej Polsce. Jeozolimskie zakony krzyżowe bożogrobców, joannitów, templariuszy i niemieckich szpitalników,  które po powrocie z Ziemi Świętej osiedliły się wówczas również w Polsce, oprócz  krucjat przeciwko pogańskim Prusom i Jaćwingom ochraniały i tworzyły wyżej wymienione szlaki.   Współpracowały z nimi wtedy ściśle w akcjach chrystianizacyjnych  i misyjnych inne    zakony    kontemplacyjne i żebracze- cystersi, norbertanie i dominikanie.  Ci ostatni od średniowiecza  byli osiedleni w samym Piotrkowie jak i jego okolicy.  Jednym  z   ważnych  kościołów stacyjnych stała się od XIV wieku piotrkowska fara p.w. św. Jakuba Apostoła ponieważ   tutejszy  szlak   przebiegał    pomiędzy   Przedborzem, a  Kaliszem na starym, handlowym trakcie krakowsko-toruńskim, gdzie istniały inne stacyjne jakubowe kościoły pielgrzymkowe.  

Najważniejszym i najstarszym ocalałym zabytkiem z tego okresu jest pobliskie cysterskie opactwo z XII wieku w Sulejowie należące do ogólnopolskiej trasy kulturowej o nazwie Szlak Romański. Według średniowiecznego prawa kanonicznego pielgrzymka do lokalnego sanktuarium św. Jakuba Apostoła miała sama w sobie moc oczyszczającą, po której uzyskiwało się odpust swoich  grzechów  i   się  odpowiednikiem   odpustowej pielgrzymki do Santiago, na którą mogli sobie wówczas pozwolić tylko najbogatsi i najwytrwalsi pątnicy, pragnący uzyskać szczególne łaski lub odpuszczenie swoich  grzechów. W Polsce początek i rozwój kultu św. Jakuba Apostoła przypada na wieki XIII i XIV, ale najstarsze świątynie pod jego wezwaniem powstały już  pod koniec XII wieku.  

Tekst powstał z okazji 600-lecia powołania w Polsce honorowego tytułu Prymasa Polski w porozumieniu z parafia p.w św. Jakuba Apostoła w Głownie  z przeznaczeniem do publikacji w ramach współpracy autora  z OŁ KSD na zasadzie wolontariatu    

 Foto: autor

Wszelkie prawa autorskie i wydawnicze zastrzeżone. Wszelkiego rodzaju reprodukowanie tekstów i zdjęć oraz tytułu serii bez pisemnej zgody autora i wydawcy jest traktowane jako naruszenie praw autorskich łącznie z konsekwencjami prawnymi przewidzianymi w  Ustawie  o    prawie   autorskim i prawach pokrewnych / Dz. U. nr 24 z 23.02. 1994 r. poz.8/

Copyright G.B. Bednarek, 2017



Copyright © 2017. All Rights Reserved.