Witamy serdecznie na stronie internetowej Oddziału Łódzkiego
Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy.

Mamy nadzieję, że ułatwimy Państwu docieranie do rzetelnej informacji. Tutaj chcemy prezentować wielkość oraz problemy naszego Kościoła, zagadnienia społeczne, cywilizacyjne, publikacje członków Stowarzyszenia, stanowiska w ważnych kwestiach. Nie będziemy konkurować w informacjach bieżących z innymi portalami (niektóre z nich wskazujemy w odnośnikach), natomiast gorąco zapraszamy do lektury wszystkich tekstów - ich aktualność znacznie przekracza czas prezentacji na stronie głównej. Zachęcamy do korzystania z odnośników: "Publikacje" i "Polecane". Mamy nadzieję na stały rozwój strony dzięki aktywnej współpracy użytkowników. Z góry dziękujemy za materiały, uwagi, propozycje.
Prosimy kierować je na adres: lodz@katolickie.media.pl

Publikacje członków OŁ KSD

Grzegorz Bednarek. Z cyklu:Chrześcijańskie korzenie zjednoczonej Europy. Ostrów Lednicki- miejsce chrztu Mieszka w roku 966



Głównym  kamieniem węgielnym naszej  narodowej historii i chrzcielnicą narodową, w której dokonał się najprawdopodobniej chrzest  piastowskiej Polski jest malownicza wyspa na Jeziorze Lednickim leżąca na pradawnym szlaku handlowym między Poznaniem a Gnieznem. To właśnie najprawdopodobniej tutaj w Wielkanoc roku 966 lechicki, pogański książę Mieszko przyjął chrzest i tutaj też przybyła jego pierwsza chrześcijańska żona- czeska księżniczka Dąbrówka. Tutaj też wybudowano pierwszą kamienną budowlę w państwie ówczesnych Polan. Preromańskie relikty tej pierwszej sakralnej kaplicy i przylegającego do niej pałacu książęcego, nazywanego palatium, możemy podziwiać do dziś w dawnym grodzisku, leżącym na wyspie, na którą można dostać się jedynie promem. Do Ostrowa Lednickiego dojeżdża się od strony Poznania lub Gniezna skręcając z głównej drogi na Lednicę. Od strony Gniezna  witają turystów i pielgrzymów wielkie drewniane rzeźby prasłowiańskich wojów i Mieszka, a od strony Poznania skansen wiatraków.  Jadąc już boczną drogą na Ostrów Lednicki po lewej stronie znajduje się Muzeum Etnograficzne należące do kompleksu Muzeum Pierwszych Piastów,  gromadzące w swoich skansenowych zbiorach kilkadziesiąt typowych drewnianych polskich chat i pomieszczeń gospodarczych, dwór szlachecki, kościółek, przdrożną kapliczkę św. Rocha oraz kilka wiatraków z terenu całej Wielkopolski. Jadąc dalej mija się budynki Muzeum ze stałą ekspozycją archeologiczną prezentującą wszystkie najwartościowsze eksponaty wykopane na Lednicy, a dalej widać już samą wyspę i teren  drugiego skansenu muzealnego imitującego piastowską warownię. Stąd też  wyrusza się promem do źródeł polskiej historii i kamiennej siedziby Pierwszych Piastów. Jest  to miejsce szczególne a magia jego aury daje się odczuć  każdemu wrażliwemu  turyście i pielgrzymowi, który się tutaj znajdzie.   Trzeba pamiętać, iż chrztu księciu Mieszkowi i jego ludowi mógł udzielić jedynie biskup misyjny posiadający papieskie uprawnienia i biskupi paliusz, taki jaki posiadali między innymi biskup Jordan, św. Wojciech i św. Brunon. Według ówczesnych rytuałów liturgii chrześcijańskiej chrztu udzielano przez całkowite zanużenie neofity w wodzie zaś do  chrztu służył specjalnie do tego przygotowany budynek nazywany "baptyserium" czyli chrzcielnicą. Czasem była to oddzielnie stojąca budowla, czasem kaplica przylegająca do kościoła, w której głównym elementem był dość głęboki basen chrzcielny. Z biegiem czasu  konstruowano coraz płytsze baseny, w których zanurzano jedynie stopy, a chrzczono przez polanie wodą. Baptyserium, którego relikty zachowały się na Ostrowiu Lednickim , przylegało do kamiennego pałacu książęcego. Było ono wybudowane na planie czterolistnym- tzw. tetrakonchos- przenikającym się z planem równoramiennego krzyża greckiego, co świadczy o dużym kunszcie i umiejętnościach architekta tej budowli. Od wielu już dziesiątek lat trwają naukowe spory, czy tetrakoncz z Ostrowa Lednickiego pochodzi bardziej z wzorców  preromańskiej architektury bizantyńskiej, czy też  jest to budowla o pochodzeniu zachodnioeuropejskim, na przykład kolońskim, bo większość wczesnoromańskich kościołów i kaplic z nadreńskiej Kolonii posiada właśnie w swoich architektonicznych rozwiązaniach ten grecki, równoramienny krzyż. Warto tu pamiętać, iż matka Ottona III, cesarzowa  Teofano była Greczynką z Konstantynopola i jako cesarzowa-regentka po  śmierci jej męża  Ottona II, była silnie związana z samą Kolonią i Nadrenią, i być może to właśnie jej architekci mieli jakiś wpływ na wznoszone w X wieku w Germanii i na zachodniej Słowiańsczyźnie kościoły i kaplice. Już w samej formie tertrakoncza zawarta jest symbolika chrztu, ponieważ krzyż, jako znak zbawienia wskazuje na istotę wiary chrześcijańskiej. Podobne rozwiązania architektoniczne zachowałay sie jako relikty archeologiczne również na Wawelu, w Pradze, na Węgrzech oraz niemieckiej Bawarii i Turyngii. Inne romańskie baptyseria miały często formę rotund lub wieloboków a w słowiańskiej Karyntii i Styrii były nazywane karnerami. Wyjątkową jednak cechą architektoniczną kaplicy chrzcielnej z Ostrowa  jest obecność dwóch basenów chrzcielnych  podczas gdy w innych tego rodzaju budowlach wstępuje tylko jeden . Baseny lednickie są poza tym dosyć płytkie i mają kształt półkokręgów. Przypuszcza się zatem- przez analogię zaczerpniętą ze źródeł pisanych – że jeden z tych basenów służył do chrztu kobiet, a drugi mężczyzn. Palatium  książęce połączone było z tą kaplicą poprzez wejście, które ocałało do naszych czasów. Pierwszy kamienny pałac Mieszka był reprezentacyjną budowlą o dwóch kondygnacjach i tutaj też prawdopodobnie odbywały sie najważniejsze spotkania i wydarzenia związane z funcjonowaniem jego państwa i dworu. Być może wzorcem były tu najbliższe pałace cesarskie z Magdeburga, Merseburga  Kwedlinburga i Werli w Saksonii, które znane były  Mieszkowi poprzez jego częste wizyty w tym  cesarskim landzie. Druga żona Mieszka księżniczka Oda pochodziła przecież z Haldensleben spod Magdeburga i stamtejszego klasztoru w Kalbe porwał ją nasz  piastowski książę, biorąc ją sobie siłą po śmierci Dąbrówki za małżonkę.  

Oprócz palatium i baptyserium na wyspie w obrębie grodziska znajdował się też niewielki kościół , w którym pochowano najprawdopodobniej członków rodziny lub synów Mieszka zmarłych w wieku dziecięcym. Być może był to nawet jeden z synów księżniczki Ody. Niestety, zachowały się jedynie resztki fundamentów tej budowli. Według badań archeologów cała ta wczesnopiastowska, kamienna rezydencja została wzniesiona w osadzie lechickiej istniejącej już tutaj od VIII wieku. Dopiero w X wieku za panowania pierwszych Piastów przekształciła się ona w potężny gród obronny okolony wałem ziemnym o wysokości 12 metrów i średnicy 150 metrów. Równocześnie z grodem wybudowano drewniane  mosty łączące wyspę z lądem, które spłonęły jednak w roku 1038 podczas najazdu Brzetysława na Polskę. Dokładną datę budowy tutejszych mostów i palatium naukowcy określili poprzez dendrochronologiczne badania pni użytych do budowy mostów na zimowo-wiosenny okres 963-964 roku, czyli na czas przygotowań do zaślubin Mieszka I z czeską Dobrawą, które odbyły się w roku 965. Był to także czas przygotowań do chrztu Mieszka wraz z jego dworem i całym państwem Polan. Można zatem przypuszczcać, że czas do momentu chrztu książę wykorzystał nie tylko na przyswojenie zasad wiary i przygotowania własnych poddanych do chrztu, ale także do wzniesienia baptyserium godnego tak wielkiej ceremonii. Niektórzy z badaczy twierdzą, iż czasowo rezydował tu pierwszy biskup Poznania Jordan, z pewnością zaś można stwierdzić, iż w roku 1000 Bolesław Chrobry podejmował tu cesarza Ottona III zmierzającego z  odległego Rzymu z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha i na słynny Synod Gnieźnieński. Poświadczeniem tych przypuszczeń mogą być brązowe misy, jakie  archeolodzy odnaleźli na dnie jeziora Lednickiego podczas swoich badań,  opisane  przed tysiącem  w  kronice biskupa Thietmara, które obecnie znajdują się w pobliskim Muzeum Archeologicznym.    

Tekst, opracowanie, zdjecia: Grzegorz B. Bendarek, copyright 

Copyright © 2017. All Rights Reserved.