Publikacje członków OŁ KSD

Janusz Janyst -Malarstwo Młodej Polski

Odradzające się ostatnio w naszym kraju prywatne kolekcjonerstwo dzieł sztuki sprawia, że miłośnikom malarstwa, grafiki czy też rzeźby nadarza się niejednokrotnie okazja do zobaczenia dzieł wcześniej niewidzianych, szerzej nieznanych, bądź zapomnianych, gdyż kolekcjonerzy coraz chętniej wypożyczają swoje zbiory muzeom dla celów wystawienniczych. Dla przykładu Muzeum Miasta Łodzi prezentowało już interesujące kolekcje malarstwa stworzone przez Wojciecha Fibaka, Toma Podla, Waldemara Andzelma, Wacława Rudolfa i Krzysztofa Musiała. Teraz przyszła kolej na dzieła będące własnością zbieracza, który swojego nazwiska (w przeciwieństwie do obrazów) nie chce ujawniać, a który ma do zaoferowania placówce, a w konsekwencji wszystkim zainteresowanym, zestaw znakomitych malowideł reprezentujących okres Młodej Polski.

Ekspozycja. prezentowana w Galerii Wystaw Czasowych, zatytułowana została Młodopolskie fascynacje. Malarstwo końca XIX i pierwszej połowy XX wieku z kolekcji prywatnej. Kuratorem wystawy i redaktorką starannie wydanego katalogu, zawierającego barwne reprodukcje wszystkich wystawionych obrazów, jest historyk sztuki i publicystka, Monika Nowakowska. W zamieszczonym w katalogu artykule podkreśla, że dziś, kiedy minął wiek od schyłku Młodej Polski, można z cała odpowiedzialnością stwierdzić, iż był to jeden z najważniejszych okresów w historii rodzimego malarstwa. Uwolniło się ono wówczas od dyktatu historyzmu, akademizmu i pod wpływem nowoczesnej sztuki zachodnioeuropejskiej, w szczególności zaś francuskiego impresjonizmu i niemieckiego ekspresjonizmu, wypracowało własne jakości formalne i treściowe.

W Muzeum Miasta Łodzi obejrzeć można 68 wykonanych różnymi technikami prac 39 twórców, m.in. tak wybitnych, jak Jacek Malczewski (5 obrazów, w tym ekspresyjny Portret Wacława Koniuszki), Józef Mehoffer (dekoracyjny konterfekt Wikci z Jankówki), Julian Fałat (odznaczające się mistrzostwem koloru Rabata przed domem oraz Zakole rzeki zimą), Teodor Axentowicz (dwa psychologiczne portrety starców), Jan Stanisławski (5 prac, wśród nich wysmakowany barwnie Pejzaż z kwiatami i drogą), Leon Wyczółkowski (4 obrazy, m.in. nastrojowe Wnętrze kościoła), Wojciech Weiss (3 prace, w tym ciekawie operujący światłem Pejzaż po zachodzie słońca). Reprezentowani są twórcy działający na pograniczach polskiego modernizmu (wspomnę np. o symbolicznych portretach autorstwa Wlastimila Hofmana, pejzażach Józefa Czajkowskiego, Zbigniewa Pronaszki) jak i wyrastający ponad młodopolski modernizm - tacy, którzy wypracowali indywidualny styl i odnieśli sukces ponadlokalny, by wymienić choćby Józefa Pankiewicza (dwa postimpresjonistyczne obrazy marynistyczne), Tadeusza Makowskiego (subtelny pejzaż Chmury nad łąką) czy Władysława Ślewińskiego (stonowana barwnie martwa natura).

Ponieważ malarstwo młodopolskie jest tematycznie urozmaicone, omawiana ekspozycja podzielona została właśnie na tematyczne działy: portretu, pejzażu, scen rodzajowych, mitologicznych, symbolicznych a także martwych natur. W dziale pejzażu odnaleźć można notabene dwie kompozycje olejne na tekturze Henryka Szczyglińskiego - jedynego spośród tego grona artystów reprezentanta Łodzi. Wszystkie obrazy (w większości prezentowane podobno publicznie po raz pierwszy) mają piękne ramy, co też nie jest zupełnie bez znaczenia. Ekspozycja ma być czynna do końca marca.